26.10. 2024 – DEBATA O MNIEJSZOŚCIACH –
„NIEOCZYWISTE/OCZYWISTE – UKRAIŃCY Z POLSKI W FILMIE”
godz. 17:00, Kinoteka (sala 6), 120’
wstęp wolny
W ramach pokazu zostaną zaprezentowane filmy „Bieszczadzkie Ikony”, reż. Andrzej Czarnecki, „Jerzy Nowosielski — prawosławny bakcyl w katolickim domu”, reż. Adam Bortnowski,
„Koniec rysowania księżniczek”, reż. Mikołaj Milczarek oraz videoclip „Stuk, stuk. Tam wciąż biją dzwony…” reż. Oksana Terefenko, Szymon Kubka, Maciej Łysiak
Po prezentacji filmów zapraszamy na debatę panelową z udziałem m.in.: Grzegorza Trochanowskiego – prezesa Zjednoczenia Łemków, producenta filmu o J. Nowosielskim; Bohdana Huka – dziennikarza, publicysty, historyka, autora scenariusza tegoż filmu; Darii Antoszko – prezeski stowarzyszenia „Majsternia” z Koszalina, członkini Rady Głównej ZUwP, współproducentki filmu „Koniec rysowania księżniczek”; Oksany Terefenko inicjatorki akcji artystycznej „Stuk, stuk…”, autorki scenariusza i reż. klipu; Debatę poprowadzi Piotr Tyma – publicysta, historyk, członek Zarządu Głównego Związku Ukraińców w Polsce.
Wydarzenie jest próbą ukazania różnych aspektów historii, kultury Ukraińców z Polski, uchwyconych przez polskich filmowców, zainspirowanych przy tym przez aktywistów/aktywistki ze środowisk mniejszości. W ramach przedsięwzięcia pomysłodawcy tego elementu programu festiwalu, będą usiłowali nazwać i przybliżyć widzom model współpracy ludzi filmu i mniejszości. Uczestnicy debaty odniosą się też do pytania na ile tematyka mniejszości narodowych ich kultury, przeszłości i teraźniejszości może być atrakcyjnym tematem dla filmowców i widzów. Podjęta zostanie również próba usytuowania aktywności w sferze filmowej w działaniach poszczególnych środowisk mniejszości narodowych i etnicznych skupionych na zachowaniu tożsamości językowej, kulturowej inarodowej.
„Bieszczadzkie Ikony” reż. Andrzej Czarnecki, Czas trwania: 17 min. Rok produkcji 1984. Wytwórnia Filmów Oświatowych (Łódź); Poetycko-muzyczna nostalgiczna opowieść o ludziach, których w 1947 r. pozbawiono “korzeni”;. Bohaterami są Ukraińcy, mieszkańcy Bieszczad, których w ramach akcji „Wisła”, skazano na wynarodowienie. Film Czarneckiego, jako jeden z nielicznych, powstały w okresie PRL-u ukazuje piękno obrzędów religijnych, wystroju obiektów sakralnych, ikon. W warstwie dźwiękowej towarzyszą obrazowi wiersze, modlitwy i przejmujące ludowe pieśni. Film jest debiutem Andrzeja Czarneckiego.
„Jerzy Nowosielski — prawosławny bakcyl w katolickim domu” Czas trwania: 42 min. Rok produkcji 2024.
Twórcy filmu sięgnęli po ważne wątki z życia Mistrza współczesnej ikony, udając się w podróż biograficzną m.in. na Łemkowszczyznę, do Lwowa i Poczajowa. Film odsłania bizantyjsko-kijowski rodowód cywilizacyjny prawosławnej ikony Nowosielskiego, perypetie jej spotkania z zasadami artystycznymi wytyczonymi w XVI wieku przez Sobór Trydencki a także z awangardą zachodnioeuropejską XX wieku, akcentując zarazem ponadwyznaniową syntezę wpisaną w sacrum spod pędzla Jerzego Nowosielskiego.
„Stuk, stuk. Tam wciąż biją dzwony…” Czas trwania: 6 min. Rok produkcji 2019.
Videoklip ilustrujący wspólną inicjatywę artystów ze środowiska młodych Ukraińców, Łemków i Polaków, którzy w 2017 roku, w 70. rocznicą Akcji „Wisła” postanowili opowiedzieć o tęsknocie, sumieniu i odpowiedzialności za pamięć o swoich korzeniach. W ramach projektu, którego inicjatorkami były Oksana Terefenko oraz Katarzyna Komar-Macyńska powstał utwór muzyczny, który był prezentowany w trakcie koncertów w różnych miastach Polski. Zarówno sam utwór muzyczny jak i wideoklip, jak napisali autorzy odnoszą się do: „własnej tożsamości i pielęgnowania swojej kultury, przy jednoczesnym poszanowaniu innych”. Mówi o tęsknocie i odpowiedzialności za pamięć ich korzeniach ale przede wszystkim o tym, że dzisiejsze pokolenia Polaków, Łemków i Ukraińców chcą i potrafią współpracować w zgodzie i zdrowych relacjach.
„Koniec rysowania księżniczek” , reż. Mikołaj Milczarek. Czas trwania 10 min. Rok produkcji 2024. Przychodzi moment, w którym przestajemy rysować księżniczki. Czasem jest to wolny proces, a czasem jest to bombardowanie. Film, którego bohaterami są ukraińskie dzieci i ich wojenne historie. Te same dzieci, które w Koszalinie wiosną 2022 roku rysowały Ukrainę, jaką musiały opuścić, uciekając przed wojną. W czerwcu dziecięce rysunki okazały się na wystawie pod tytułem “Pokażę Wam moją Ukrainę”, a później wybrane rysunki zostały wykorzystane przy tworzeniu kalendarza “365 dni walk o wolność”, upamiętniając pierwszą rocznicę wybuchu wojny.
